مهم است بدانیم که خواب کافی و مطلوب برای سالمندان بسیار حایز اهمیت است. سالمندانی که خواب مطلوب و با کیفیت ندارند به احتمال بیشتری درگیر مشکلات روانشناختی نظیر افسردگی، اضطراب می شوند و تحملشان در برابر تنش و مشکلات خلقی کم می شود و دشوارتر می توانند با آنها کنار بیایند. از طرفی تحقیقات نشان داده مشکلات جسمانی نظیر بیماری های قلبی-عروقی، دیابت و حتی اضافه وزن می تواند در ارتباط مستقیم با اختلالات خواب باشد. لذا لازم است همراهان و مراقبین نسبت به عدم وجود خواب کافی و مطلوب و نیز بروز اختلالات خواب هوشیار باشند و هر چه زودتر در پی درمان باشند.
راهکار شماره 1. شناسایی تغییرات طبیعی در روند خواب به واسطه افزایش سن
باید در نظر داشت که تغییر الگوی خواب می تواند صرفا به خاطر افزایش سن باشد و هیچ بیماری یا اختلال خاصی زمینه ساز آن نباشد. با افزایش سن میزان ترشح هورمون ملاتونین کاهش پیدا می کند. این هورمون که به هورمون رشد موسوم است در چرخه خواب نیز تاثر دارد. با کاهش سطح این هورمون به واسطه افزایش سن، میزان خواب عمیق کاهش پیدا می کند، ممکن است فرد خوابش سبک شود و چندین بار در طول خواب شب بیدار شود. در این شرایط احتمالا فرد شبها زودتر می خوابد، صبحها زودتر از خواب بیدار می شود و در طول روز ممکن است چرت بزند. این قبیل موارد به دلیل وجود اختلال نیست و این تغییرات در الگوهای خواب غیرطبیعی تلقی نمی شود.
اما گروهی از اختلالات خواب در این رده سنی غیرطبیعی است و نیاز به درمان و مداخله دارد:
- مواردی که در آنها فرد خسته است اما نمی تواند بخوابد
- در صورتی که فرد در طول خواب شب از خواب بیدار شود و نتواند دوباره بخوابدگ
- بعد از خواب شبانه احساس سرحالی و شادابی نداشته باشد
- نتواند در طول روز و وقتی قصد خوابیدن ندارد خود را بیدار نگه دارد مثلاجلوی تلویزیون خوابش ببرد در حالی که این قصد را نداشته است.
- مشکل در مدیریت عواطف
- مشکل در تمرکز و یا بی قراری و خواب آلودگی در طول روز
- فرد برای خوابیدن مجبور باشد دارو یا الکل مصرف کند
راهکار شماره 2. شناسایی علت به وجود آمدن اختلال
دلایل مختلفی می تواند زمینه ساز اختلالات خواب شود:
- محیط و شرایط نامناسب ممکن است خوابیدن و در خواب ماندن را دشوار می کند. گاهی اوقات نیز عادات نادرست می تواند این مشکل را ایجاد کند. مثلا مصرف الکل یا نوشیدنی های کافئین دار می تواند خواب را مختل کند. گاه خوابدن در ساعات نامنظم یا ساعات متغیر و عدم پایبندی به برنامه دقیق برای خوابیدن می تواند چنین تاثیری داشته باشد. بهتر است برنامه منظمی برای خوابیدن داشته باشیم، نوشیدنی های محرک از چند ساعت قبل خواب مصرف نکنیم و اطمینان داشته باشیم اتاق خواب از نطر نور و دما شرایط مناسبی داشته باشد.
- مصرف برخی داروها ممکن است موجب اختلالات خواب گردد. باید عوارض جانبی داروهای مصرفی مان را بشناسیم و در صورت بروز مشکل حتما با پزشک کشورت کنیم. ممکن است داروهای چایگزین با عوارض جانبی کمتری را پیشنهاد دهد. البته به خاطر داشته باشید تاثیر داروها روی همه افراد یکسان نیست و باید پزشک در جریان واکنشهای شخص سالمند در برابر دارو قرار گیرد.
- عدم فعالیتهای جسمانی و درگیری های اجتماعی می تواند سبب شود فرد خوب نخوابد. ورزش کردن، شرکت در جمعها و مهمانی ها و فعال بودن علاوه بر اثرات مثبتی که بر روحیه و خلقیات سالمند دارد می تواند در خواب او نیز تاثیر مثبت داشته باشد.
- تنش، اختلالات خلقی و نیز مشکلات روانشناختی می تواند خواب راحت و با کیفیت را متاثر کند. در ادامه مطلب حتما به راهکارهایی برای رفع این مشکل خواهیم پرداخت.
این مطلب ادامه دارد...
عکس از https://www.medicaldaily.com/people-sleep-disorders-higher-risk-heart-attack-stroke-338198